✅ บทความนี้ได้รับการตรวจสอบแล้ว

KEY POINTS:

• โรคแพนิคเป็นโรคที่เกิดจากความไม่สมดุลของสารสื่อประสาทในระบบประสาทอัตโนมัติ ส่งผลให้ผู้ป่วยมีอาการตื่นตระหนก อีกทั้งยังมีปัจจัยอื่นๆ ส่งผลให้เกิดอาการ เช่น พันธุกรรม ความเครียด ปัญหาในชีวิต หรือเหตุการณ์สะเทือนใจ
  
  
• โรคแพนิคจะมีอาการที่รุนแรงกว่าอาการวิตกกังวลทั่วไป ควรพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยที่และรักษาที่ถูกต้อง

Table of Contents
โรคแพนิคคืออะไร?
สาเหตุของโรคแพนิค
ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคแพนิค
อาการของโรคแพนิค
อาการที่บ่งบอกว่าถึงเวลาต้องไปพบแพทย์
การรักษาโรคแพนิค
ยารักษาโรคแพนิค
ดูแลตัวเองอย่างไรเมื่อเป็นโรคแพนิค
การป้องกันโรคแพนิค
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับโรคแพนิค

โรคแพนิคคืออะไร?

โรคแพนิค ภาษาอังกฤษเรียกว่า Panic Disorder คือ โรควิตกกังวลแพนิค คนไข้จะมีอาการตื่นตระหนกต่อสิ่งใดสิ่งหนึ่งโดยไม่สมเหตุสมผลหรือหาสาเหตุไม่ได้ ซึ่งแตกต่างจากอาการหวาดกลัวหรือวิตกกังวลทั่วไปที่มีตัวกระตุ้นหรือสิ่งเร้าที่ชัดเจน

ผู้ป่วยโรค Panic จะมีอาการแพนิค (Panic Attack) หรือหวาดกลัวแบบรุนแรง ใจเต้นแรง ทั้งๆ ที่ไม่ได้กำลังตกอยู่ในสถานการณ์ที่ก่อให้เกิดอันตรายใดๆ กับตนเอง และเกิดขึ้นบ่อยครั้งโดยคาดเดาไม่ได้ว่าจะเกิดเมื่อใด โรคแพนิค พบได้ถึงร้อยละ 3 – 5 ในประชากรทั่วไปและถือว่าเป็นโรคทางจิตเวชชนิดหนึ่ง ซึ่งส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตของผู้ป่วย

สาเหตุของโรคแพนิค

โรคแพนิค (Panic) เกิดจากการที่มีความผิดปกติของสารสื่อประสาทในสมอง ระบบประสาทอัตโนมัติมีความไวต่อสิ่งเร้ามากกว่าปกติ ส่งผลให้ผู้ป่วยเกิดความตื่นตระหนกหรือกังวลเป็นอย่างมาก โดยมีปัจจัยด้านจิตใจที่ส่งเสริมให้มีอาการมากขึ้นเมื่อผู้ป่วยไม่สามารถจัดการกับความกังวลนั้นได้ ส่งผลให้เกิดอาการทางกายตามมา

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคแพนิค

โรคแพนิคเกิดขึ้นได้จากหลายปัจจัยด้วยกัน ไม่ว่าจะเป็นกรรมพันธุ์ อาการเจ็บป่วยทางกาย ได้รับความกระทบกระเทือนทางจิตใจ ใช้สารเสพติด มีอาการเครียดสะสม 

อาการของโรคแพนิค

• ตกใจกลัวหรือวิตกกังวลขึ้นมาแบบกะทันหันโดยไม่มีสาเหตุ
• ร่างกายอ่อนแรงและตัวสั่นเทา
• มือเท้าเย็นและชา
• อึดอัด ไม่สามารถขยับร่างกายได้สะดวก
• เหงื่อออก มีอาการคล้ายจะเป็นลม
• วิงเวียนศีรษะ คลื่นไส้อาเจียน
• แน่นหน้าอก หายใจไม่ออก
• ใจสั่น หัวใจเต้นแรงและเร็ว ส่งผลให้เกิดอาการกลัวแบบสุดขีด

อาการเหล่านี้มักเกิดขึ้นซ้ำๆ โดยคาดเดาไม่ได้ว่าจะเกิดเมื่อไร แต่ละครั้งอาจกินเวลาประมาณ 10 – 30 นาที ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกกังวลมากขึ้นและกลัวว่าอาการจะกำเริบขึ้นมาอีก ส่งผลกระทบอย่างมากต่อการใช้ชีวิตประจำวัน และเมื่อไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด ก็ยิ่งทำให้รู้สึกกังวลมากขึ้นหรืออาจหมดหวัง หดหู่ จนเกิดอาการซึมเศร้าตามมาได้

ผู้ป่วยมักมาพบแพทย์หลายครั้งด้วยอาการใจสั่น กลัวว่าจะเป็นโรคหัวใจ และจากการตรวจร่างกายและการตรวจเพิ่มเติม เช่น ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ ระดับฮอร์โมนไทรอยด์ ไม่พบความผิดปกติ

อาการที่บ่งบอกว่าถึงเวลาต้องไปพบแพทย์

หากมีอาการที่บ่งชี้ว่าเป็นอาการของโรควิตกกังวล ทั้งตื่นตะหนก ตัวสั่น ไม่มีแรง มือเท้าเย็นหรือชา ปวดศีรษะ แน่นหน้าอก ใจสั่น หรือใจเต้นแรงเร็ว เหงื่อออกคล้ายจะเป็นลม ให้รีบไปพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยโรคที่ถูกต้อง

การรักษาโรคแพนิค

โดยแพทย์จะทำการตรวจร่างกายโดยละเอียด ตรวจคลื่นหัวใจและเจาะเลือดเพื่อวัดระดับไทรอยด์ในเบื้องต้น และหากผลวินิจฉัยที่ออกมายืนยันว่าเป็นโรคแพนิค แพทย์จะทำการรักษาต่อไป ทั้งการรักษาด้วยยาและการทำจิตบำบัด

โดยการทำจิตบำบัดควบคู่กันไปก็มีส่วนสำคัญในการรักษา โดยในระยะแรกที่มีอาการฉับพลัน การรักษาแบบ Cognitive Behavioral Therapy จะช่วยลดอาการได้ดี รวมถึงการฝึกการผ่อนคลาย ฝึกการหายใจ สามารถช่วยบรรเทาอาการได้ นอกจากนี้การให้ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโรคสามารถป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำในผู้ป่วยโรคแพนิค

ยารักษาโรคแพนิค

สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ ด้วยกัน ได้แก่

1. ยากลุ่มต้านเศร้า นิยมใช้เป็นกลุ่มยาหลัก ทำหน้าที่ในการปรับสารเคมีในสมอง ช่วยลดอาการและรักษาโรคในระยะยาว เนื่องจากยาอาศัยเวลาในการออกฤทธิ์ จึงควรกินยาให้เสม่ำเสมอและไม่ควรหยุดยาเอง
   
   
2. ยาคลายกังวล ไม่นิยมให้ในผู้ป่วยทุกราย จะนำไปใช้เมื่อกรณีที่มีอาการกำเริบกะทันหันและมีความจำเป็นจริงๆ เท่านั้น เพราะมีโอกาสเสี่ยงที่จะต้องพึ่งยาหรือหยุดยายาก

ดูแลตัวเองอย่างไรเมื่อเป็นโรคแพนิค

Do

• เข้ารับการรักษากับแพทย์อย่างต่อเนื่อง
• กินยาตามแพทย์สั่ง หากอาการแพนิคกำเริบให้พยายามหายใจเข้าลึกๆ หายใจออกช้าๆ
• หาวิธีผ่อนคลายความเครียดและความวิตกของตัวเอง เช่น หากิจกรรมหรืองานอดิเรกที่ชอบทำ
• ฝึกมองในแง่บวกเพื่อเป็นกำลังใจให้ตัวเองอยู่เสมอ
• ฝึกการผ่อนคลาย ฝึกการหายใจ นั่งสมาธิ
• อยู่ในสภาพแวดล้อมที่ดี มีคนรอบตัวที่ดีที่คอยเป็นกำลังใจให้และไม่ซ้ำเติม
• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลังกายเสม่ำเสมอ พักผ่อนให้เพียงพอ

Don’t

• หยุดยาหรือลดการใช้ยาด้วยตัวเอง
• ทำงานหนัก นอนน้อย
• ทานอาหารที่ไม่ดีต่อสุขภาพ
• ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์หรือคาเฟอีน
• ใช้สารเสพติด
• ใช้เวลาอยู่กับหน้าจอมือถือหรือคอมพิวเตอร์นานจนเกินไป

การป้องกันโรคแพนิค

เราสามารถป้องกันการเกิดโรคแพนิคในเบื้องต้นได้ด้วยการดูแลรักษาร่างกายและสภาพจิตใจให้แข็งแรง ดำเนินชีวิตอย่างสมดุล ทั้งการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ ฝึกการผ่อนคลายเมื่อต้องเผชิญกับความเครียดหรือสถานการณ์ที่ไม่คาดหมาย หมั่นสังเกตอาการและพบแพทย์เมื่อสงสัยว่ามีอาการของโรค

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับโรคแพนิค

1. โรคแพนิครักษาที่ไหน?

โรคแพนิคสามารถรักษาได้ที่โรงพยาบาลสังกัดกรมสุขภาพจิตหรือแผนกจิตเวชศาสตร์ในโรงพยาบาลทั่วไป

2. โรคแพนิคหายเองได้ไหม?

เนื่องจากโรคแพนิคต่างจากอาการวิตกกังวลและหวาดกลัวทั่วไป โดยอาการของโรคแพนิคที่ได้กล่าวไปข้างต้น คนไข้มักมีอาการรุนแรงถึงขั้นรู้สึกอึดอัด ไม่สามารถขยับแขนขาได้ หัวใจเต้นเร็ว ส่งผลให้เกิดอาการกลัวแบบสุดขีดถึงขั้นคิดว่าตัวเองอาจจะเสียชีวิตได้ ทำให้การรักษาแบบใช้ยาร่วมด้วยจะช่วยให้ได้ผลดีและเร็วกว่า

ทั้งนี้ทั้งนั้นหากอาการไม่รุนแรง การดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจิตของตัวเองให้ดีขึ้น พร้อมกับมีคนรอบข้างคอยเป็นกำลังใจอาจช่วยบรรเทาอาการ แต่การรักษาที่ถูกต้องโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะสามารถช่วยรักษาให้อาการดีขึ้นได้

3. โรคแพนิครักษาหายไหม?

โรคแพนิครักษาให้หายขาดได้ แต่ต้องอาศัยการรักษาทางกายและทางใจที่สมดุลกัน โดยการพบแพทย์เป็นประจำ ทานยาตามที่แพทย์สั่ง ดูแลสุขภาพกายและใจของตนเองให้ดี และเมื่อรู้สึกว่าตัวเองกำลังจะหายดีแล้ว ไม่ควรหยุดยาเอง ควรปรึกษาแพทย์เพื่อปรับยาและให้การรักษาที่ถูกต้อง ป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำ

4. โรคแพนิคอันตรายไหม?

โรคแพนิคอาจไม่ได้ทำอันตรายถึงชีวิต แต่สร้างความลำบากให้กับผู้ป่วยในการดำเนินชีวิตประจำวัน เพราะต้องต่อสู้กับความวิตกกังวลอย่างรุนแรงที่เกิดบ่อยครั้ง ทำให้ไม่กล้าอยู่คนเดียวหรือไม่กล้าทำกิจกรรมบางอย่างที่เสี่ยงต่อการกำเริบของอาการ เช่น การขับรถ ขึ้นลิฟต์ และสำหรับบางรายอาจกลายเป็นหนึ่งในสาเหตุของโรคซึมเศร้าได้ ดังนั้นจึงควรพบแพทย์เพื่อการรักษาที่ถูกต้องต่อไป

บทความที่เกี่ยวข้อง
• โรค PTSD (Posttraumatic Stress Disorder)
• โรคฮิสทีเรีย (Hysteria)
• โรคไบโพลาร์ (Bipolar Disorder)

✅ ตรวจสอบข้อมูลโดย

พญ. บุฑบท พฤกษาพนาชาติ (จิตแพทย์)
โรงพยาบาลนครพิงค์
พบ. เกียรตินิยม มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
วว. จิตเวชเด็กและวัยรุ่น รพ.รามาธิบดี
ปรึกษาคุณหมอผ่านแอป Raksa

แหล่งข้อมูล

• 10 วิธีสุขใจ อยู่ร่วมโรคแพนิค พบ 4 อาการขึ้นไป เสี่ยงป่วยไม่รู้ตัวสูง.(2020).https://www.thairath.co.th/scoop/1983367
• คุณเป็นโรคแพนิค (Panic Disorder) หรือเปล่า.(2019).https://dmh.go.th/news-dmh/view.asp?id=28497
• เทคนิคง่าย ๆ เพื่อหายจาก..แพนิก…อย่างถาวร.(n.d.).https://nph.go.th/?p=5285
• ผศ.พญ.สุทธิพร เจณณวาสิน.(2020).แพนิค! รักษาได้.https://www.si.mahidol.ac.th/sidoctor/e-pl/articledetail.asp?id=687
• โรคแพนิค เป็นได้ ไม่รู้ตัว.(2019).https://www.vichaiyut.com/th/health/diseases-treatment/other-diseases/โรคแพนิค-เป็นได้-ไม่รู้ต/
• รู้จัก “โรคแพนิค” โรคที่ไม่ได้มีแค่นิสัยขี้ตกใจ.(2020).https://www.paolohospital.com/th-TH/phahol/Article/Details/บทความ-สุขภาพจิต/Panic-Disorder