✅ บทความนี้ได้รับการตรวจสอบแล้ว

KEY POINTS:

• ยา Metronidazole เป็นยาปฏิชีวนะที่ออกฤทธิ์ได้ดีกับเชื้อแบคทีเรียชนิด Anaerobic และสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวหรือโปโตซัว โดยตัวยาจะเข้าไปยับยั้งกระบวนการสร้างและการสังเคราะห์สารทางพันธุกรรม (DNA) ทำให้ไม่สามารถแพร่พันธุ์ได้
  
  
• การทานยา Metronidazole อาจมีผลข้างเคียงคือ คลื่นไส้ อาเจียน ง่วงซึม ลิ้นรับรสแปลกไปจากเดิม แต่หากมีอาการแพ้ เช่น เกิดลมพิษ คัน บวม มีอาการชัก ระคายเคืองบริเวณช่องคลอดและมีตกขาวมาก ให้รีบไปพบแพทย์
  
  
• การทานยา Metronidazole จะต้องทานพร้อมหรือหลังทานอาหารทันทีเพื่อลดการระคายเคืองกระเพาะอาหาร รวมถึงเมื่อทานยาแล้ว ไม่ควรออกแดดหรือรับแดดโดยตรง เพราะตัวยามีผลให้ผิวหนังไวต่อแสงแดด

Table of Contents
Metronidazole คือยาอะไร?
ชื่อทางการค้าของยา Metronidazole
การออกฤทธิ์ของยา Metronidazole
รูปแบบของยา Metronidazole
ยา Metronidazole ราคาเท่าไหร่?
วิธีใช้ยา Metronidazole และปริมาณที่เหมาะสม
ข้อควรระวังในการใช้ยา Metronidazole
ผลข้างเคียงและอาการแพ้ยา Metronidazole
ยาที่ไม่ควรใช้ร่วมกับ Metronidazole
ใช้ยา Metronidazole เกินขนาดควรทำอย่างไร?
ลืมกินยา Metronidazole ควรทำอย่างไร?
การเก็บรักษายา Metronidazole
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับยา Metronidazole

Metronidazole คือยาอะไร?

ยา Methonidazole (เมโทรนิดาโซล) คือ ยาปฏิชีวนะที่ออกฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียในร่างกาย โดยเฉพาะกับเชื้อแบคทีเรียชนิด Anaerobic หรือ แบคทีเรียที่เจริญเติบโตได้โดยไม่ต้องพึ่งพาออกซิเจน รวมถึงสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวหรือโปรโตซัว (Protozoa Microorganisms) โดยตัวยาสามารถใช้รักษาโรคที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียได้หลากหลายชนิด เช่น การติดเชื้อในช่องคลอด ท้อง ผิวหนัง ข้อต่อ และระบบทางเดินหายใจ

ชื่อทางการค้าของยา Metronidazole

ชื่อทางการค้าของ Metronidazole ที่มีจำหน่ายในประเทศไทย ได้แก่ Metrazole, Metrolex, Metronidazole Injection Meiji, Robaz, Asiazole, Flagyl, Kana-P, Medazole Picco, Medizole, Mefiron, Mepagyl, Metrizone, Metrocide, Metrogyl, Metrogyl Gel,Metronidazole A.N.H., Metronidazole Fresenius Kabi, Metronidazole GPO, Metronidazole Medicine Products, Metronidazole Medic Pharma, Metronidazole Pharmasant, Metronidazole Picco, Milanidazole, Nida-Zole, Nidazone, Temonas, Tricomed, Vagil, และ Vagilan

การออกฤทธิ์ของยา Metronidazole

ยา Metronidazole จะซึมเข้าสู่ผนังเซลล์ ก่อนจะออกฤทธิ์ยับยั้งกระบวนการสร้างและการสังเคราะห์สารทางพันธุกรรม (DNA) ของเชื้อแบคทีเรียชนิด Anaerobic ที่เจริญเติบโตได้เองโดยไม่ต้องพึ่งพาออกซิเจน และสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวหรือโปรโตซัว (Protozoa Microorganisms) จนทำให้สารทางพันธุกรรม (DNA) ของเชื้อดังกล่าว เกิดการเปลี่ยนแปลงไปจนไม่สามารถแพร่พันธุ์ต่อไปได้

รูปแบบของยา Metronidazole

ยาสำหรับรับประทาน

• ยาเม็ด มี 2 ขนาด ประกอบด้วยเมโทรนิดาโซล ขนาด 200 มิลลิกรัม และขนาด 400 มิลลิกรัม
• ยาน้ำแขวนตะกอน ประกอบด้วยเมโทรนิดาโซล ขนาด 200 มิลลิกรัมต่อ 5 มิลลิลิตร

ยาสำหรับฉีด

ประกอบด้วยเมโทรนิดาโซล ความเข้มข้น 500 มิลลิกรัมต่อ 100 มิลลิลิตร

ยาสำหรับทา (แบบครีมและแบบเจล)

ประกอบด้วยเมโทรนิดาโซล ความเข้มข้น 0.75-1%

ยา Metronidazole ราคาเท่าไหร่?

ยาเม็ดสำหรับรับประทาน

• ขนาด 200 mg ราคากลาง 0.65 ต่อ ขนาดบรรจุ 1 เม็ด
• ขนาด 400 mg ราคากลาง 0.75 ต่อ ขนาดบรรจุ 1 เม็ด

ยาสำหรับฉีด

ความเข้มข้น 500 มิลลิกรัมต่อ 100 มิลลิลิตร ราคากลาง 18.19 ต่อ 1 หน่วยบรรจุ

วิธีใช้ยา Metronidazole และปริมาณที่เหมาะสม

ปริมาณการใช้ยา Metronidazole จะแตกต่างกันออกไปตามชนิดและความรุนแรงของการติดเชื้อรวมไปถึงการตอบสนองต่อยาของผู้ป่วย เช่น

• โรคบิดอะมีบา (Amoebiasis) ในระบบทางเดินอาหาร ควรรับประทานยาปริมาณ 8 มิลลิกรัม วันละ 3 ครั้ง ต่อเนื่องเป็นเวลา 5 วัน และถ้าหากพบว่ามีอาการติดเชื้อนอกระบบทางเดินอาหาร ควรรับประทานยาเพิ่มเป็นเวลา 5-10 วัน หรือตามที่แพทย์สั่ง
  
  
• โรคติดเชื้อในช่องคลอด (Trichomoniasis) สามารถรักษาด้วยการใช้ยาปริมาณ 200 มิลลิกรัม วันละ 3 ครั้ง ต่อเนื่องเป็นเวลา 7 วัน หรือ ใช้ยาปริมาณ 400 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง ต่อเนื่องเป็นเวลา 5-7 วัน
  
  
• การติดเชื้อแบคทีเรียในช่องคลอด (Bacterial Vaginosis) ควรใช้ยาปริมาณ 2 กรัม สำหรับใช้ครั้งเดียว หรือใช้ยาปริมาณ 400 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง ต่อเนื่องเป็นเวลา 5-7 วัน หรือหากใช้ยาที่มีส่วนผสมของยาเมโทรนิดาโซล 0.75% แบบชนิดเจล ควรทายาบริเวณที่ติดเชื้อ วันละครั้ง หรือวันละ 2 ครั้ง ต่อเนื่องเป็นเวลา 5 วัน

ข้อควรระวังในการใช้ยา Metronidazole

• ควรรับประทานยา Metronidazole พร้อมหรือหลังรับประทานอาหาร เพื่อลดการระคายเคืองของกระเพาะและลำไส้
  
  
• ควรใช้ยาตามวิธีใช้ที่ระบุไว้บนฉลากหรือตามคำสั่งของแพทย์อย่างเคร่งครัด ห้ามใช้ยาในขนาดที่น้อยกว่าหรือมากกว่าที่ระบุไว้ และไม่ควรหยุดใช้ยาก่อนระยะเวลาที่กำหนดแม้ว่าอาการจะดีขึ้นแล้วก็ตาม หากมีข้อสงสัยควรสอบถามแพทย์หรือเภสัชกร
  
  
• หลีกเลี่ยงการสัมผัสแสงแดดแบบไม่จำเป็นหรือในระยะยาว และควรสวมเสื้อผ้าป้องกัน แว่นกันแดด และทาครีมกันแดด เนื่องจากยา Metronidazole อาจทำให้ผิวหนังมีปฏิกิริยาไวต่อแสงแดด
  
  
• หลีกเลี่ยงการรับประทานยา Metronidazole ร่วมกับเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ เพราะอาจทำให้มีอาการหน้าแดง ตัวแดง ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน แน่นหน้าอก หากมีอาการหนักอาจทำให้เกิดอาการหายใจไม่สะดวก หายใจลำบาก หรือหมดสติ
  
  
• หากมีความจำเป็นต้องใช้ยา Metronidazole มากกว่า 10 วัน ผู้ป่วยควรได้รับการตรวจและควบคุมความผิดปกติของระบบเลือด/ระบบโรคเลือด เช่น การตรวจซีบีซี (CBC)
  
  
• หากเกิดอาการแพ้ เช่น มีผื่นแดงหรือระคายเคือง ให้หยุดใช้ยาและไปพบแพทย์

ผู้ที่ไม่ควรใช้ยาหรือต้องได้รับคำสั่งจากแพทย์เท่านั้น

• หญิงตั้งครรภ์และหญิงให้นมบุตร ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยา
  
  
• หญิงให้นมบุตร ควรใช้วิธีรับประทานยาครั้งเดียวแล้วงดให้นมบุตรนาน 24 ชั่วโมงหลังรับประทานยา ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับคำแนะนำของแพทย์
  
  
• โปรดแจ้งให้แพทย์และเภสัชกรทราบ หากมีอาการแพ้ยา Metronidazole หรือยาอื่นๆ
  
  
• โปรดแจ้งให้แพทย์และเภสัชกรทราบเกี่ยวกับยาตามใบสั่งแพทย์ และยาที่กำลังใช้อยู่ โดยเฉพาะยาต้านการแข็งตัวของเลือด (Anticoagulants) เช่น
  • ยาวาฟาริน (Warfarin) อย่างคูมาดิน (Coumadin)
  • ยาแอสเทมิโซล (Astemizole) อย่างฮิสมานอล (Hismanal)
  • ยาไดซัลฟิแรม (Disulfiram) อย่างแอนทาบิวส์ (Antabuse)
  • ยาลิเทียม (Lithium) อย่างลิทโทบิด (Lithobid)
  • ยาฟีโนบาร์บิทัล (Phenobarbital)
  • ยาฟีนีโทอิน (Phenytoin) อย่างไดแลนทิน (Dilantin)
  • วิตามิน
    
    
• ผู้ที่เป็นหรือเคยเป็นโรคเลือด โรคไต โรคตับ หรือโรคโครห์น (Crohn’s disease) ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยา

ผลข้างเคียงและอาการแพ้ยา Metronidazole

ยา Metronidazole ถือได้ว่าเป็นยาที่มีความปลอดภัยมากชนิดหนึ่ง อาการข้างเคียงที่เกิดขึ้นจึงไม่ใช่อาการที่รุนแรงและสามารถหายได้เองเมื่อหยุดใช้ยา

ผลข้างเคียงทั่วไปที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้ยาชนิดนี้ ได้แก่

• อาการคลื่นไส้ อาเจียน
• เบื่ออาหาร
• รู้สึกง่วงนอนและวิงเวียน อ่อนเพลีย
• รู้สึกรสปร่าๆ ในปาก
• เกิดการระคายเคืองในระบบทางเดินอาหาร
• ปัสสาวะมีสีเข้มและคล้ำ

ผลข้างเคียงรุนแรงที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้ยานี้ ได้แก่

• เกิดลมพิษ ผื่นคันตามตัว หรือ ผื่นแดงรุนแรง
• บวมบริเวณใบหน้า ริมฝีปาก ลิ้น
• มีไข้ คัดจมูก
• ปวดข้อต่อ
• มือเท้าชาหรือเจ็บ
• เหนื่อยง่าย
• ชัก
• เกิดการระคายเคืองบริเวณปากช่องคลอด ตกขาว

สำหรับยาทา อาจเกิดผลข้างเคียงทั่วไป คือ แสบร้อน คัน แดง ผิวแห้ง น้ำตาไหล ส่วนผลข้างเคียงรุนแรงที่อาจพบได้ คือ คลื่นไส้ ผื่นบริเวณผิวหน้าแย่ลง เกิดผื่นขึ้นใหม่ ไม่มีความรู้สึกบริเวณที่ทายา หรือรู้สึกเหมือนถูกเข็มแทงบริเวณที่ทายา

ทั้งนี้ อาการดังกล่าวขึ้นอยู่กับการตอบสนองต่อตัวยาของแต่ละบุคคล หากผู้ป่วยที่ได้รับผลข้างเคียงมีอาการทางระบบประสาทและสมองที่มีความรุนแรง ควรนำส่งโรงพยาบาลทันที

ยาที่ไม่ควรใช้ร่วมกับ Metronidazole

การรับประทานยา Metronidazole ร่วมกับยาชนิดอื่นอาจส่งผลต่อการออกฤทธิ์ของยา หรือเพิ่มความเสี่ยงที่จะเกิดผลข้างเคียง เช่น

• การรับประทานยา Metronidazole ร่วมกับยาต้านการแข็งตัวของเลือด เช่น วาร์ฟาริน (Warfarin) อาจส่งผลให้เกิดภาวะเลือดออกได้ง่าย หรือเกิดภาวะเลือดหยุดไหลช้า
  
  
• การรับประทานยา Metronidazole ร่วมกับยาป้องกันหรือรักษาอาการชัก เช่น ฟีโนบาร์บิทัล (Phenobarbital) อาจก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างของยา Metronidazole และส่งผลต่อการออกฤทธิ์ รวมไปถึงปริมาณยาในกระแสเลือดที่ลดลง
  
  
• การรับประทานยา Metronidazole ร่วมกับยาบางกลุ่ม เช่น ยาทางจิตเวชบางชนิด เช่น ลิเทียม (Lithium) ยากดภูมิคุ้มกันต้านทานโรคของร่างกาย เช่น ไซโคลสปอริน (Cyclosporin) ยาเคมีบำบัดบางชนิด เช่น ไฟว์เอฟยู (5-FU) และบูซัลแฟน (Busulfan) อาจทำให้ปริมาณของยาดังกล่าวในกระแสเลือดสูงมากขึ้น
  
  
• ยา Metronidazole อาจเสริมฤทธิ์ของยาเฟนิโทอิน (Phenytoin) หากใช้ร่วมกัน

ใช้ยา Metronidazole เกินขนาดควรทำอย่างไร?

การใช้ยา Metronidazole เกินขนาดอาจก่อให้เกิดการเบื่ออาหาร อาเจียน เซ ทรงตัวไม่ได้ ใจสั่น ท้องเสียหรือท้องผูก หากผู้ใช้ยามีอาการดังกล่าว หรือพบเห็นบุคคลต้องสงสัยว่ากินยา Metronidazole เกินขนาดควรนำส่งโรงพยาบาลทันที

ลืมกินยา Metronidazole ควรทำอย่างไร?

หากลืมรับประทานยา Metronidazole สามารถรับประทานได้ทันทีเมื่อนึกขึ้นได้ หากรับประทานยาในเวลาที่ใกล้เคียงกับการรับประทานยาในมื้อถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มปริมาณยาเป็นสองเท่า และการลืมกินยาทำให้ตัวยาหยุดการทำงานลงได้

การเก็บรักษายา Metronidazole

ควรเก็บรักษายา Metronidazole ที่อุณหภูมิห้อง โดยหลีกเลี่ยงแสงและความชื้นเพื่อป้องกันไม่ให้ตัวยาเกิดความเสียหาย และไม่ควรเก็บยาในห้องน้ำหรือช่องแช่แข็ง ยา Metronidazole แต่ละชนิดอาจมีวิธีการเก็บรักษาที่แตกต่างกันจึงควรตรวจสอบฉลากยาหรือสอบถามกับเภสัชกรเพื่อความปลอดภัย และควรเก็บยาให้ห่างจากมือเด็กและสัตว์เลี้ยง

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับยา Metronidazole

1. Metronidazole แก้ตกขาวได้หรือไม่?

การตกขาวเกิดจากการอักเสบติดเชื้อในช่องคลอดซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้จากเชื้อหลายประเภท ทั้งเชื้อรา เชื้อแบคทีเรีย เชื้อปรสิต ยา Metronidazole ที่จะออกฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียในร่างกายจึงสามารถนำมาใช้รักษาอาการตกขาวได้หากเป็นการติดเชื้อแบคทีเรีย โดยสามารถรักษาได้โดยการรับประทานยา Metronidazole ขนาด 500 mg วันละ 2 ครั้ง เป็นเวลา 7 วัน หรือใช้ Metronidazole gel 0.75% ครั้งละ 5 กรัม สอดเข้าช่องคลอดวันละครั้งก่อนนอน เป็นเวลา 5 วัน

2. Metronidazole แก้ปวดฟันได้หรือไม่?

บางครั้งการปวดฟันและเหงือกบวม อาจมีสาเหตุมาจากการติดเชื้อแบคทีเรียชนิดที่ไม่ต้องพึ่งพาออกซิเจน (Anaerobic Bacteria) ซึ่งสามารถรักษาได้โดยการรับประทานยา Metronidazole ขนาด 200-250 mg ครั้งละ 1 เม็ด วันละ 3 ครั้ง

3. ยาเมโทรนิดาโซลซื้อที่ไหน?

ยา Metronidazole จัดอยู่ในกลุ่มยาอันตราย จึงมีจำหน่ายเฉพาะในร้านขายยาแผนปัจจุบันที่มีเภสัชกรชั้นหนึ่งเป็นผู้จ่ายยาเท่านั้น

4. Metronidazole รักษาสิวได้หรือไม่?

ยา Metronidazole เป็นยาทาแต้มสิวในกลุ่มยาฆ่าเชื้อซึ่งมีฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อแบคทีเรีย Cutibacterium acnes (C. acne) บนใบหน้าที่เป็นสาเหตุของการอักเสบและเป็นสิวหนอง

บทความที่เกี่ยวข้อง
• เดกซ์โทรเมทอร์แฟน (Dextromethorphan)
• เซทิริซีน (Cetirizine)
• ไดคลอกซาซิลลิน (Dicloxacillin)

✅ ตรวจสอบข้อมูลโดย

นพ. ปองคุณ อารยะทรงศักดิ์ (GP)
คลินิคส่วนตัว
คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ปรึกษาคุณหมอผ่านแอป Raksa

แหล่งข้อมูล

• Metronidazole. (n.d.). https://www.webmd.com/drugs/2/drug-6426/metronidazole-oral/details
• Metronidazole. (2018). https://www.nhs.uk/medicines/metronidazole/
• University of Illinois-Chicago. (2018). Metronidazole, oral tablet. https://www.medicalnewstoday.com/articles/metronidazole-oral-tablet
• รายละเอียดข้อมูลยา/ผลิตภัณฑ์สมุนไพร. (n.d.). http://ndi.fda.moph.go.th/drug_detail/index/?ndrug=2&rctype=1A&rcno=2802410&lpvncd=&lcntpcd=&lcnno=&licensee_no=
• ศรีจันทร์ พรจิราศิลป์. (2016). ตกขาว .. รักษาอย่างไร. https://pharmacy.mahidol.ac.th/th/knowledge/article/312/ตกขาวรักษาอย่างไร/