✅ บทความนี้ได้รับการตรวจสอบแล้ว

KEY POINTS:

• ฟลูออกซิทีน (Fluoxetine) คือยาที่ใช้กับผู้ป่วยจิตเวชได้กว้าง ช่วยลดความเสี่ยงในการฆ่าตัวตาย หรือเรียกอีกอย่างว่ายาต้านเศร้า เป็นยาที่มีผลข้างเคียงไม่รุนแรงและผลข้างเคียงเหล่านั้นสามารถหายได้เองหากใช้ยาไประยะหนึ่ง
  
  
• การออกฤทธิ์ของ Fluoxetine คือ จะเข้าไปยับยั้งการดูดซึมกลับของสาร Serotonin ทำให้ระดับ Serotonin ในร่างกายสมดุล ซึ่งโรคทางจิตเวชหลายโรคเกิดจากการขาดสาร Serotonin จึงใช้ยา Fluoxetine ในการรักษาได้
  
  
• ยาชนิดนี้ได้ถูกนำมาใช้กับผู้ป่วยที่มีอาการทางอารมณ์ที่สัมพันธ์กับการมีประจำเดือน รวมถึงใช้ในการรักษาผู้ป่วยที่มีภาวะการหลั่งน้ำอสุจิเร็วในบางกรณี ยากลุ่ม SSRIs หรือยา Fluoxetine มีผลข้างเคียงที่ทำให้เบื่ออาหาร จึงอาจจะทำให้บางคนนำยาชนิดนี้มาใช้ในการรักษาผิดประเภทคือใช้ในการลดความอ้วน

Table of Contents
Fluoxetine คือยาอะไร?
ชื่อทางการค้าของ Fluoxetine
การออกฤทธิ์ของยา Fluoxetine
รูปแบบของยา Fluoxetine
วิธีใช้ยา Fluoxetine และปริมาณที่เหมาะสม
ข้อควรระวังในการใช้ยา Fluoxetine
ผลข้างเคียงและอาการแพ้ยา Fluoxetine
ยาที่ไม่ควรใช้ร่วมกับยา Fluoxetine
ใช้ยา Fluoxetine เกินขนาดควรทำอย่างไร?
ลืมกินยา Fluoxetine ควรทำอย่างไร?
การเก็บรักษายา Fluoxetine
การหยุดยา Fluoxetine
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับยา Fluoxetine

Fluoxetine คือยาอะไร?

ฟลูออกซิทีน (Fluoxetine) เป็นกลุ่มยาทางจิตเวช จัดอยู่ในกลุ่มยา SSRIs (Selective Serotonin Reuptake Inhibitors) หรือยาต้านเศร้า (Antidepressant) ใช้รักษาผู้ป่วยหลายโรค เช่น โรคซึมเศร้า โรควิตกกังวลทั่วไป โรคแพนิค โรคย้ำคิดย้ำทำ โรคบูลิเมีย เนอโวซา ซึ่งเป็นโรคที่มีภาวะผิดปกติในการรับประทานอาหาร ในบางกรณียา Fluoxetine จะใช้ร่วมกับยา Olanzapine เพื่อรักษาระยะแมเนียในผู้ป่วยโรคไบโพลาร์ได้อีกด้วย

ชื่อทางการค้าของ Fluoxetine

ชื่อทางการค้าของยา Fluoxetine คือ Fulox, Oxetine, Anzac, Fluzac, Prozac ขนาดเม็ดละ 20 มิลลิกรัม

การออกฤทธิ์ของยา Fluoxetine

กลไกของยาคือตัวยาจะไปยับยั้งการดูดซึมกลับของสารสื่อประสาทหรือ Serotonin ทำให้มีปริมาณ Serotonin ในช่องว่างระหว่างเซลล์ประสาทมากขึ้นและนานขึ้น เป็นการเพิ่ม Serotonin ในร่างกาย เนื่องจากพบว่าโรคจิตเวชหลายโรคเกิดจากสาร Serotonin ในร่างกายต่ำ ในหลายๆ ส่วนที่แตกต่างกัน เช่น โรคย้ำคิดย้ำทำ โรคซึมเศร้า โรคแพนิค โรคบูลิเมียหรือเบื่ออาหาร หรือภาวะซึมเศร้าในกลุ่มผู้สูงอายุ

รูปแบบของยา Fluoxetine

มีทั้งรูปแบบแคปซูลและแบบยาเม็ด ขนาดเม็ดละ 20 มิลลิกรัม

วิธีใช้ยา Fluoxetine และปริมาณที่เหมาะสม

• วิธีรับประทานยา Fluoxetine คือ ให้รับประทายยาตามแพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด เพราะการหยุดยาหรือขาดยา อาจทำให้อาการกำเริบได้
• การรับประทานให้กลืนทั้งเม็ด ห้ามหัก แบ่งยา หรือเคี้ยวเด็ดขาด
• ระยะเวลาในการใช้ยาอาจนานอย่างน้อย 4 สัปดาห์ จึงจะเริ่มเห็นว่าอาการดีขึ้น หากอาการไม่ดีขึ้นให้แจ้งแพทย์อีกครั้ง
• การหยุดยา Fluoxetine ไม่ควรหยุดยาเองหรือหยุดกระทันหันเพราะจะทำให้เกิดอาการถอนยา ควรแจ้งให้แพทย์เป็นผู้ปรับยาให้

ข้อควรระวังในการใช้ยา Fluoxetine

• ผู้ที่สามารถใช้ยา Fluoxetine ได้
  • ยา Fluoxetine สามารถใช้ได้ในทุกกลุ่มวัย
  • ผู้ป่วยจิตเวช เช่น โรคซึมเศร้า โรควิตกกังวล โรคแพนิค ฯลฯ
    
    
• ผู้ที่ไม่ควรใช้ยา Fluoxetine
  • ห้ามใช้ยานี้ในผู้ที่แพ้ยา Fluoxetine อยู่แล้ว
  • ไม่ควรใช้ในผู้ป่วยที่ตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร
  • การใช้ในกลุ่มผู้สูงอายุควรให้ยาเริ่มต้นในปริมาณครึ่งหนึ่งของปริมาณการรักษาผู้ป่วยทั่วไปในแต่ละโรค
  • ไม่ควรใช้ในผู้ป่วยที่ได้รับยาแก้ซึมเศร้ากลุ่ม MAO inhibitors ควรหยุดยานี้ก่อนได้รับยา Fluoxetine เป็นเวลา 2 สัปดาห์ หรือกลุ่มผู้ป่วยที่จะรับยากลุ่ม MAO inhibitors ควรหยุดยา Fluoxetine ก่อนรับยาเป็นเวลา 5 สัปดาห์
  • การใช้ยา Fluoxetine ในเด็กสามารถใช้ได้หากมีอายุระหว่าง 8-18 ปี โดยระยะแรกยาอาจเพิ่มโอกาสในการฆ่าตัวตายได้ ดังนั้นต้องเฝ้าระวังการเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์เป็นพิเศษ
  • ยา Fluoxetine อาจรบกวนความคิด การตัดสินใจ หรือความสามารถในการขับขี่ จึงควรเลี่ยงกิจกรรมเหล่านี้ไปก่อน
  • ก่อนใช้ยาผู้ป่วยควรแจ้งให้แพทย์ทราบว่ามีโรคอื่นๆ เช่น โรคตับแข็ง มีปัญหาเกี่ยวกับการปัสสาวะ โรคเบาหวาน โรคต้อหินมุมปิด โรคลมชัก โรคไบโพลาร์ มีการใช้สารเสพติดหรือมีภาวะคิดฆ่าตัวตายมาก่อน

ผลข้างเคียงและอาการแพ้ยา Fluoxetine

อาการผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น เช่น

• ความต้องการทางเพศลดลง
• วิตกกังวล
• ฝันร้าย
• นอนไม่หลับ
• ง่วงซึม
• ท้องเสีย
• ร่างกายอ่อนแรง
• ผื่นขึ้น
• รู้สึกเหมือนมีไข้
• เกิดอาการไซนัสอักเสบ
• อาหารไม่ย่อย เกิดโรคกระเพาะอาหาร
• ปากแห้ง
• คลื่นไส้ พะอืดพะอม
• หลอดเลือดขยายตัว

อาการแพ้ยา Fluoxetine ควรหยุดยาแล้วไปพบแพทย์ ดังนี้

• เกิดลมพิษ
• หายใจลำบาก
• บวมที่ใบหน้า ปาก ลิ้น คอ
• มีไข้ เจ็บคอ
• ผื่นตามผิวหนัง หรือผิวหนังหลุดลอก

ยาที่ไม่ควรใช้ร่วมกับยา Fluoxetine

• ไม่ควรใช้ยาในกลุ่ม SSRIs ร่วมกันเกิน 2 ขนานขึ้นไป เช่น Paroxetine, Citalopram
• ไม่ควรใช้ร่วมกับยาแก้ซึมเศร้ากลุ่ม MAO inhibitor เช่น Iproniazid, Isocarboxazid
• ไม่ควรใช้ร่วมกับยาต้านการแข็งตัวของเลือด เช่น Warfarin, Coumadin
• ไม่ควรใช้ร่วมกับยารักษาภาวะวิตกกังวล หรือโรคจิจเวชอื่นอย่าง Amitriptyline, Buspirone, Desipramine, Lithium
• ไม่ควรใช้ร่วมกับยารักษาไมเกรน เช่น Rizatriptan, Sumatriptan, Zolmitriptan
• ยาแก้ปวดบางตัว เช่น Tramadol, Fentanyl

ใช้ยา Fluoxetine เกินขนาดควรทำอย่างไร?

อาการที่แสดงออกในแต่ละคนจะแตกต่างกันออกไป ให้เฝ้าระวังอาการผิดปกติต่างๆ เช่น อาเจียน สั่น ง่วงนอน ชัก ปัญหาเกี่ยวกับหัวใจ ปัญหาเกี่ยวกับปอด

ลืมกินยา Fluoxetine ควรทำอย่างไร?

ให้งดยามื้อนั้นไปและเริ่มกินใหม่ในมื้อถัดไปโดยไม่ต้องเพิ่มยา ห้ามเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่าในมื้อถัดไป

การเก็บรักษายา Fluoxetine

ควรเก็บยาในภาชนะเดิมที่ได้รับมา เช่น ในแผงยา โดยให้แกะออกมาเมื่อจะทานในแต่ละครั้งเท่านั้น ควรเก็บรักษายา Fluoxetine ในที่แห้งและไม่ควรเก็บยาในที่โดนแสง หรือมีอุณหภูมิสูงเกิน 30 องศา หรือมีความร้อนหรือชื้นมากเกินไป นอกจากนี้ควรเก็บยาให้พ้นจากสายตาและมือเด็กเพื่อหลีกเลี่ยงการใช้ยาโดยรู้เท่าไม่ถึงการณ์

การหยุดยา Fluoxetine

ข้อควรปฏิบัติในการใช้ยา Fluoxetine ที่สำคัญคือห้ามลดปริมาณยาหรือห้ามหยุดกินยาเอง เพราะจะมีผลต่ออาการของโรคกำเริบและทำให้เกิดอาการถอนยาได้

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับยา Fluoxetine

1. ยา Fluoxetine ซื้อจากร้านขายยาได้หรือไม่?

ยา Fluoxetine จัดอยู่ในกลุ่มยาอันตราย คือยาที่ต้องผ่านการดูแลจากบุคลากรทางการแพทย์ เช่น แพทย์ เภสัชกร ก่อนใช้ยา สามารถหาซื้อตามร้านขายยาโดยปรึกษาเภสัชกรได้ แต่ต้องมีใบสั่งยาจากแพทย์

2. Fluoxetine ต้องกินตอนไหน?

ส่วนใหญ่แล้วแพทย์จะสั่งให้ทานวันละครั้งในมื้อเช้าพร้อมอาหารเพื่อลดอาการคลื่นไส้ ถ้าในผู้ป่วยที่ทานแล้วง่วงให้ทานตอนมื้อเย็น โดยทั่วไปถ้าทาน 1-2 อาทิตย์หรือ 1 เดือนแล้วอาการไม่ดีขึ้นจะมีการเพิ่มเป็น 2 เม็ด เช้า-เที่ยง หรือทาน 2 เม็ดพร้อมกันในตอนเช้า

3. กิน Fluoxetine ก่อนนอนได้หรือไม่?

สามารถกินก่อนนอนได้ในกรณีที่ทานแล้วมีอาการข้างเคียงคือง่วงซึม แพทย์จะให้ทานในตอนเย็นหรือก่อนนอน

4. ยา Fluoxetine แก้หลั่งเร็วได้หรือไม่?

สำหรับผู้ที่มีภาวะหลังอสุจิเร็วกว่าปกติสามารถใช้ยา Fluoxetine เพื่อช่วยยืดระยะเวลาในการถึงจุดสุดยอดออกไปได้ โดยควรอยู่ในความดูแลของแพทย์เพื่อปรับเพิ่มและลดขนาดยาก่อนรับประทาน

5. Fluoxetine 20 mg ซื้อที่ไหน?

ซื้อได้ตามร้านขายยาที่มีเภสัชกรแนะนำเกี่ยวกับการใช้ยาและปริมาณยา แต่ควรปรึกษาแพทย์ก่อนการใช้ยา ไม่ควรหาซื้อยาทานเองหรือใช้ยาของบุคคลอื่น

6. Fluoxetine กินครึ่งเม็ดได้หรือไม่?

สามารถรับประทานทีละครึ่งเม็ดได้ หากเป็นปริมาณที่เหมาะสมซึ่งจะต้องได้รับคำสั่งจากแพทย์เท่านั้น

7. ยา Fluoxetine กินก่อนหรือหลังอาหาร?

โดยปกติจะให้รับประทานพร้อมอาหารหรือหลังอาหารทันทีในตอนเช้า แต่ในผู้ป่วยที่พบว่าทานยาแล้วมีอาการง่วงซึมก็สามารถทานพร้อมอาหารหรือหลังอาหารทันทีในมื้อเย็นได้

✅ ตรวจสอบข้อมูลโดย

ทีมเภสัชกรของ Raksa
ปรึกษาเภสัชกรผ่านแอป Raksa

แหล่งข้อมูล

• Kaci Durbin. (2020). Fluoxetine. https://www.drugs.com/fluoxetine.html
• Ramathibodi Psychiatry (จิตเวชศาสตร์ รามาธิบดี). (2021,June18). “VDO ความรู้เรื่องยาทางจิตเวช Fluoxetine”. https://med.mahidol.ac.th/ramamental/vdo/07102015-1044
• กรมสุขภาพจิต สถาบันกัลยาณ์ราชนครินทร์. (2021). Fluoxetine (ฟลูอ๊อกซิทีน). https://www.galyamed.com/med/fluoxetine.html
• กระทรวงสาธารณสุข. (2017). ข้อมูลสำหรับประชาชนและบุคคลากรทางการแพทย์ สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา. http://ndi.fda.moph.go.th/uploads/drug_doc/PIL_fluoxetine_edit20-6-60.pdf
• กลุ่มนโยบายแห่งชาติด้านยา. (2016). รายละเอียดข้อมูลยา/ผลิตภัณฑ์สมุนไพร. http://ndi.fda.moph.go.th/drug_detail/index/?ndrug=2&rctype=1A&rcno=4700102&lpvncd=&lcntpcd=&lcnno=&licensee_no=
• นพ.ภควัต วิวัฒนวรเศรษฐ์. (2021). เอกสารประกอบการสอน เรื่อง การใช้ยาทางจิตเวชอย่างสมเหตุสมผล (Rational Drug Use in Psychiatry). http://medinfo2.psu.ac.th/psychiatry/elearning/document/undergrade/doc5/doc%20rational%20drug%20use.pdf
• ผศ.พญ.ชนกานต์ ชัชวาลา. (2017). การใช้ยาทางจิตเวชในเวชปฏิบัติจิตเวชกรรม. https://meded.psu.ac.th/binla/class06/388_622/Use_of_psychiatric_drugs/index.html
• ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล. (2018).โรคซึมเศร้า. https://med.mahidol.ac.th/ramamental/generalknowledge/general/09042014-0924
• สมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย. (2014). การเปลี่ยนแปลงน้ำหนักตัวในผู้ป่วยที่รับยา Fluoxetine, Sertraline และ Paroxetine. http://www.psychiatry.or.th/JOURNAL/59-4/08-Cattaleeya.pdf