✅ บทความนี้ได้รับการตรวจสอบแล้ว

KEY POINTS:

• Dimenhydrinate คือ ยาแก้แพ้ แก้คลื่นไส้อาเจียน ใช้รักษาหรือป้องกันอาการเมารถ เมาเรือ รักษาอาการแพ้ต่างๆ อาการบ้านหมุน บรรเทาอาการแพ้ท้อง
  
  
• Dimenhydrinate มีราคาที่ถูก ออกฤทธิ์ได้ค่อนข้างเร็ว แต่มีอาการข้างเคียง คือ ง่วงซึม ซึ่งไม่ควรใช้ระยะยาวในผู้สูงอายุ เพราะเสี่ยงต่อการหกล้ม และภาวะหลงลืม และไม่ควรใช้ในเด็กอายุต่ำกว่า 2 ปี
  
  
• เนื่องจาก Dimenhydrinate ทำให้ง่วงซึมหลังรับประทาน จึงไม่ควรใช้ร่วมกับยานอนหลับ ยาคลายเครียด ยาคลายกล้ามเนื้อ ยาแก้แพ้ตัวอื่นๆ ที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนกลาง เพราะจะทำให้ง่วงซึมรุนแรง

Table of Contents
ยา Dimenhydrinate คืออะไร?
ชื่อทางการค้าของยา Dimenhydrinate
การออกฤทธิ์ของยา Dimenhydrinate
รูปแบบของยา Dimenhydrinate
ยา Dimenhydrinate ราคาประมาณเท่าไหร่?
วิธีใช้ยา Dimenhydrinate และปริมาณที่เหมาะสม
ข้อควรระวังในการใช้ยา Dimenhydrinate
ผลข้างเคียงและอาการแพ้ยา Dimenhydrinate
ยาที่ไม่ควรใช้ร่วมกับยา Dimenhydrinate
ใช้ยา Dimenhydrinate เกินขนาดควรทำอย่างไร?
ลืมใช้ยา Dimenhydrinate ควรทำอย่างไร?
การเก็บรักษายา Dimenhydrinate
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับยา Dimenhydrinate

ยา Dimenhydrinate คืออะไร?

ไดเมนไฮดริเนต (Dimenhydrinate) คือ ยาแก้แพ้ (Antihistamine) เป็นยาแก้แพ้รุ่นที่ 1 และทำให้ง่วงหลังรับประทาน ใช้แก้แพ้ แก้คลื่นไส้อาเจียน ใช้รักษาหรือป้องกันอาการป่วยที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนที่ (Motion sickness) เช่น เมารถ เมาเรือ รักษาอาการบ้านหมุน บรรเทาอาการแพ้ท้อง (Morning sickness) เมื่อรับประทานเข้าไปยาจะออกฤทธิ์ค่อนข้างเร็วประมาณ 15 นาที ระยะเวลาการออกฤทธิ์คงอยู่ในช่วง 3-6 ชม.

ชื่อทางการค้าของยา Dimenhydrinate

ยี่ห้อที่เป็นยาต้นแบบ คือ Dramamine ยี่ห้ออื่นๆ เช่น Navamed, Dimin, Dimonate, Dimenhydrinate tablet

การออกฤทธิ์ของยา Dimenhydrinate

เมื่อร่างกายได้รับการกระตุ้นจนทำให้เกิดอาการบ้านหมุน คลื่นไส้ อาเจียน เกิดจากกลไกที่ร่างกายมีการส่งสัญญาณประสาทไปที่ศูนย์ควบคุมการทรงตัว (Vestibular system) ส่งสัญญาณประสาทไปยังศูนย์อาเจียน (Vomiting center) เป็นที่มาของอาการเมารถ เมาเรือ และวิงเวียนศีรษะ ส่วนอาการแพ้ที่เกิดจากสารก่อภูมิแพ้ต่างๆ เกิดจากร่างกายหลั่งสารฮิสตามีนออกมา แต่เมื่อเรารับประทานยา Dimenhydrinate เข้าไป ตัวยาจะไปยับยั้งตัวรับสัญญาณของกลไกต่างๆ เหล่านี้ ทำให้ลดอาการแพ้ และอาการเมารถได้

รูปแบบของยา Dimenhydrinate

Dimenhydrinate ขนาด 50 มก. มีจำหน่ายทั่วไปตามร้านชำ หรือร้านสะดวกซื้อในรูปแบบเม็ด บรรจุแผงพลาสติกใสจำนวน 10 เม็ด ส่วน Dimenhydrinate ในรูปแบบฉีดความแรง (50 มก./1 ซีซี) แพทย์จะสั่งใช้ในคลินิก ศูนย์อนามัย หรือโรงพยาบาลเท่านั้น

ยา Dimenhydrinate ราคาประมาณเท่าไหร่?

ไดเมนไฮดริเนตหรือยาแก้แพ้เม็ดสีเหลืองที่ขายในร้านสะดวกซื้อ จะเป็นแผงบรรจุ 2 เม็ด เช่น ยี่ห้อ Navamed 2 ราคา 5 บาท

วิธีใช้ยา Dimenhydrinate และปริมาณที่เหมาะสม

Dimenhydrinate สำหรับป้องกันหรือรักษาอาการคลื่นไส้ อาเจียน จากสาเหตุ ต่างๆ เช่น เมารถ เมาเรือ (Motion sickness) มีวิธีใช้ ดังนี้

1. ยารับประทาน ขนาดยา 50 – 100 มก. (1 – 2 เม็ด) 30 – 60 นาที ก่อนขึ้นรถ ลงเรือ หรือทำกิจกรรมที่อาจทำให้เวียนศีรษะ หรือเวลามีอาการบ้านหมุน คลื่นไส้ อาเจียน ทานซ้ำได้ทุก 4 – 6 ชม. ทาน Dimenhydrinate เวลามีอาการเท่านั้นหลีกเลี่ยงการทานอย่างต่อเนื่อง

ขนาดยาสูงสุด: ห้ามรับประทานทานเกิน 8 เม็ด/วัน (400 มก./วัน)

2. ยาฉีด ขนาดยา 50 – 100 มก. ฉีดเข้ากล้ามเนื้อหรือเข้าหลอดเลือดดำ ทุก 4-6 ชม. ตามอาการ (ใช้เฉพาะในสถานพยาบาลเท่านั้น)

ข้อควรระวังในการใช้ยา Dimenhydrinate

• ผู้ที่สามารถใช้ยา Dimenhydrinate ได้
  • ผู้ใหญ่ (ใช้เวลามีอาการเท่านั้น)
  • หญิงตั้งครรภ์ที่มีอาการแพ้ท้อง (ใช้เวลามีอาการเท่านั้น)
    
    
• ผู้ที่ไม่ควรใช้ยา Dimenhydrinate
  • เด็ก (อายุต่ำกว่า 2 ปี) โดยเฉพาะวัยที่ยังไม่สามารถกำจัดเสมหะจากคอได้ด้วยตนเองเนื่องจาก Dimenhydrinate มีฤทธิ์ทำให้น้ำมูกข้นเหนียว อาจเกิดการอุดตันทางเดินหายใจได้
  • การใช้ยานี้ในเด็กเล็กอาจทำให้เกิดการตื่นตัวแทนที่จะง่วงซึมได้
  • ผู้สูงอายุ เพราะ Dimenhydrinate หากใช้ระยะยาวจะกระตุ้นให้เกิดความจำเสื่อมได้ และอาจทำให้หกล้มกระดูกหักได้ รวมถึงอาการท้องผูก สับสน ปัสสาวะไม่ออก
  • ผู้ที่มีโรคประจำตัวต่อมลูกหมากโต เมื่อใช้ Dimenhydrinate อาจจะยิ่งทำให้ปัสสาวะไม่ออก
  • ผู้ที่เป็นโรคต้อหินมุมปิด (Narrow-angle glaucoma) การใช้ไดเมนไฮดริเนตอาจทำให้อาการกำเริบ
  • ผู้ที่มีประวัติโรคหอบหืด ถุงลมโป่งพอง
  • ผู้ที่มีปัญหาสุขภาพเกี่ยวกับหัวใจ ตับ ความดันโลหิตสูง มีภาวะชัก หรือเลือดออกในระบบทางเดินอาหาร ไทรอยด์เป็นพิษ ปัสสาวะขัด ให้แจ้งแพทย์หรือเภสัชกรก่อนทุกครั้ง
  • ผู้ที่ทำงานกับเครื่องจักร ทำงานบนที่สูง หรือการขับขี่ยานพาหนะ เพราะ Dimenhydrinate จะทำให้ง่วงซึมหลังรับประทาน
  • หญิงที่ให้นมบุตรห้ามใช้ยา Dimenhydrinate เพราะยาจะผ่านไปสู่ทารกทางน้ำนมได้
  • ห้ามรับประทานร่วมกับเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทุกชนิด

ผลข้างเคียงและอาการแพ้ยา Dimenhydrinate

อาการข้างเคียงที่พบบ่อยของ Dimenhydrinate

• ง่วงซึม มึนงง
• ปวดศีรษะ
• ปาก คอ ช่องจมูกแห้ง
• ปัสสาวะไม่ออก
• ท้องผูก
• ตาพร่า
• หัวใจเต้นเร็ว
• ระคายเคืองกระเพาะอาหาร
• นอนไม่หลับ

อาการข้างเคียงรุนแรงของยา Dimenhydrinate

• ม่านตาขยาย
• หน้าแดง
• ตื่นตัว
• เห็นภาพหลอน
• มีอาการชักจนอาจถึงขั้นโคม่า

อาการแพ้ยา Dimenhydrinate ที่พบได้

ผื่นแสบ คัน บริเวณผิวหนังหรือเยื่อบุอ่อน เช่น ริมฝีปาก อวัยวะเพศ เมื่อทานยาแต่ละครั้งมักจะขึ้นซ้ำตำแหน่งเดิม อาจเป็นถุงน้ำพองร่วมด้วย เรียกผื่นแบบนี้ว่า Fixed drug eruption

ยาที่ไม่ควรใช้ร่วมกับยา Dimenhydrinate

Dimenhydrinate มีผลทำให้ง่วงซึม ดังนั้นจึงควรหลีกเลี่ยงการใช้ร่วมกับยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนกลาง เช่น Amitriptyline ซึ่งเป็นยารักษาโรคซึมเศร้าและโรคจิตเวช นอกจากนี้ยังรวมถึงยาคลายเครียด ยานอนหลับ ยาคลายกล้ามเนื้อ และยาแก้แพ้ตัวอื่นๆ

ใช้ยา Dimenhydrinate เกินขนาดควรทำอย่างไร?

ให้สังเกตอาการอย่างใกล้ชิด หากมีอาการผิดปกติรุนแรง เช่น ม่านตาขยาย หน้าแดง มี ไข้สูง เพ้อ ประสาทหลอน อ่อนเพลีย ตัวสั่น กล้ามเนื้อกระตุก ปากจมูกหรือคอแห้งอย่างรุนแรง ซึมจนไม่รู้สึกตัว หายใจลำบากและชัก ให้นำตัวส่งโรงพยาบาลทันที

ลืมใช้ยา Dimenhydrinate ควรทำอย่างไร?

กินยาทันทีที่นึกขึ้นได้แต่ถ้านึกได้ใกล้กับมื้อถัดไป ให้งดยามื้อที่ลืมนั้นแล้วกินยามื้อใหม่ โดยห้ามกินยาเพิ่มเป็น 2 เท่า

การเก็บรักษายา Dimenhydrinate

• เก็บยาไว้ในภาชนะเดิมที่ได้รับมา แกะรับประทานเมื่อจะทานยาเท่านั้น
• เก็บยาในที่แห้ง ไม่ให้โดนแสงโดยตรง
• เก็บที่อุณหภูมิห้อง (ไม่เกิน 30 องศาเซลเซียส)
• ไม่เก็บในที่ร้อนหรือชื้น เช่น ในรถ ในห้องน้ำ ห้องครัว
• เก็บยาในพ้นมือเด็ก

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับยา Dimenhydrinate

1. Dimenhydrinate 50 mg แก้อะไร?

ใช้เป็นยาแก้แพ้ แก้คลื่นไส้อาเจียน ใช้รักษาหรือป้องกันอาการเมารถ เมาเรือ รักษาอาการบ้านหมุน บรรเทาอาการแพ้ท้อง

2. Dimenhydrinate แก้แพ้อากาศได้ไหม?

สามารถใช้ Dimenhydrinate แก้แพ้อากาศได้ เนื่องจากมีฤทธิ์ต้านฮิสตามีน (Antihistamine) แต่ไม่ใช่ยาทางเลือกแรกที่ใช้รักษาอาการแพ้อากาศ เนื่องจากยาทำให้มีอาการง่วงซึมจึงรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน

3. Dimenhydrinate คนท้องกินได้ไหม?

สามารถใช้ Dimenhydrinate ในหญิงตั้งครรภ์ได้เพื่อรักษาอาการแพ้ท้อง แต่ไม่ควรใช้ต่อเนื่องควรรับประทานเมื่อมีอาการคลื่นไส้ อาเจียนเท่านั้น

4. Dimenhydrinate ลดน้ำมูกได้ไหม?

Dimenhydrinate เป็นยาแก้แพ้ที่ช่วยลดน้ำมูกได้ดี เนื่องจากตัวยาจะทำให้บริเวณโพรงจมูกแห้งและเสมหะเหนียวข้นขึ้น

5. Dimenhydrinate กินยังไง?

ให้รับประทาน 1 – 2 เม็ด 30 – 60 นาที ก่อนขึ้นรถ ลงเรือ หรือทำกิจกรรมที่อาจทำให้เวียนศีรษะ หรือเวลามีอาการบ้านหมุน คลื่นไส้ อาเจียน หากอาการไม่ดีขึ้นให้รับประทานซ้ำได้ทุก 4 – 6 ชม.

✅ ตรวจสอบข้อมูลโดย

ทีมเภสัชกรของ Raksa
ปรึกษาเภสัชกรผ่านแอป Raksa

แหล่งข้อมูล

• Dimenhydrinate. (n.d.). https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Dimenhydrinate#section=Toxicity
• Dimenhydrinate. (n.d.). https://www.webmd.com/drugs/2/drug-8645/dimenhydrinate-oral/details
• IBM Micromedex® DRUGDEX® (etoricoxib). (n.d.). IBM Watson Health, Greenwood Village, Colorado, USA. Norethindrone. https://www.micromedexsolutions.com/
• Minigh, J. (2008). Dimenhydrinate. xPharm: The Comprehensive Pharmacology Reference, 1–4. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780080552323616174
• Sanchez CK, Lusk KA. (2015). The Pharmacologic Management of Motion Sickness. https://www.uspharmacist.com/article/the-pharmacologic-management-of-motion-sickness
• ไดเมนไฮดริเนต 50 มิลลิกรัม ชนิดเม็ด. (2016). https://www.fda.moph.go.th/sites/oss/Shared%20Documents/PIL%2091%20-%20126/95-Dimenhydrinate.pdf
• ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง ยาอันตราย. (1978). http://web.krisdika.go.th/data/law/law2/%C204/%C204-2e-9985-update.pdf